Korku Endeksi Nedir?

VIX, (Chicago Board Options Exchange  Volatility IndeX) piyasalardaki 
korkunun derecesini ölçen bir endekstir.Endeks 1993 yılında CBOE 
(Chicago Board Of Trade) tarafından oluşturulmuş ve başta Amerika, 
dünyada takip edilen önemli göstergelerden biri olmuştur. Tabi 
insanın aklına bu korku anketle mi ölçüyorlar acaba diye bir 
soru gelebilir. Tabiki hayır. S&P  hisse opsiyon fiyatlarını kullanan 
VIX, opsiyon fiyatlarının piyasa volatilitesi ile ilişkisinden yola çıkarak 
piyasanın beklenen volatilitesini belirler.

Niye opsiyon ona biraz değinelim. Öncelikle opsiyonun kısa bir 
tanımını yapalım. Opsiyon, bir malı önceden belirlenmiş bir 
fiyattan alma veya satma hakkını bize veren bir finansal araçtır. 
Örnek olarak bir ev almak istediğinizi düşünün. Evin fiyatı,mekânı, 
herşeyi hoşunuza gitti; her konuda emlakçı ile anlaştınız. Fakat evi 
eşinize de göstermeniz gerekiyor. Bunun için emlakçıya abi al şu 
200 lira kaporayı 3 gün boyunca evi kimseye satma diyorsunuz. 
Aslında siz burada evi almadınız. Evi alma hakkını aldınız. İşte bu 
opsiyon oluyor. Bir şeyi alma veya satma hakkını elinizde 
bulunduruyorsunuz.

Siz yukarıdaki tanımlamada beğendiğiniz evin 3 gün içerisinde 
satılmasını emlakcıya verdiğiniz kaparo ile hedge (korunma) 
ettiniz. İşte bu yaptığınız opsiyon işlemi gibi de yatırımcılar 
piyasanın ne olup ne biteceği hakkında ileriyi çok kestiremediği ve 
riskli bulduğu zamanlarda opsiyon işlemleri ile portföylerindeki 
hisseleri korumaya çalışırlar. Opsiyon işlemlerinin sıklaşması sonucunda 
piyasada opsiyon fiyatlarını etkileyecektir. Bu da VIX’ın azalıp 
çoğalmasına neden olacaktır.

Yukarıdaki grafikte S&P500 endeksi ile VIX endeksi arasında 
yaptığımız karşılaştırmada aradaki ters ilişki ve yüksek korelasyon 
görülmektedir.2008 yılı krizi meşhur Lehmann Brother’s ın çöküşüyle 
gelen panik grafikte en yüksek seviyelere çıkmıştır.

Araştırmalara göre VIX değerinin %30’un üzerinde olması 
yatırımcıların risk algısının arttığını, gelecek tahminlerinin 
kötümserleştiğini ve ekonominin gidişatından korktuklarını 
gösterirken endeksin değerinin %20’nin altına düşmesi risk 
algısının azaldığını, gelecek tahminlerinin iyimserleştiğini 
ve ekonominin gidişatından korkmadıklarını göstermektedir.

16.01.2014 tarihi itibariyle VIX, %12,53 seviyesindedir. Buna göre 
yorumu size bırakıyorum..

Hesaplanışı: S&P 500 endeksi için düzenlenen opsiyonlardan; 
vadesine 1 hafta kalan ve vadesi en fazla 2 ay olan opsiyonların 
fiyatlarından volatilite beklentisi ölçülür.

Mesut Ayvalı

bireyselyatırımcı