Kısmi İmkansızlık veya İfa İmkansızlığı
Bu durum Borçlar Kanununda şöyle geçiyor:
l. genel olarak
madde 136- borcun ifası borçlunun sorumlu tutulamayacağı sebeplerle imkansızlaşırsa, borç sona erer.
karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde imkansızlık sebebiyle borçtan kurtulan borçlu, karşı taraftan almış
olduğu edimi sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca geri vermekle yükümlü olup, henüz kendisine ifa
edilmemiş olan edimi isteme hakkını kaybeder. kanun veya sözleşmeyle borcun ifasından önce doğan
hasarın alıcıya yükletilmiş olduğu durumlar, bu hükmün dışındadır.
borçlu ifanın imkansızlaştığını alacaklıya gecikmeksizin bildirmez ve zararların artmaması için gerekli önlemleri
almazsa, bundan doğan zararları gidermekle yükümlüdür. (eski borçlar kanunu m.117)
madde 137- borcun ifası borçlunun sorumlu tutulamayacağı sebeplerle kısmen imkânsızlaşırsa borçlu,
borcunun sadece imkânsızlaşan kısmından kurtulur. ancak, bu kısmi ifa imkânsızlığı önceden öngörülseydi
taraflarca böyle bir sözleşmenin yapılmayacağı açıkça anlaşılırsa, borcun tamamı sona erer.
karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde, bir tarafın borcu kısmen imkansızlaşır ve alacaklı kısmi ifaya razı olursa,
karşı edim de o oranda ifa edilir. alacaklının böyle bir ifaya razı olmaması veya karşı edimin bölünemeyen bir
nitelikte olması durumunda, tam ifa imkansızlık hükümleri uygulanır.
lll. aşırı ifa güçlüğü
madde 138- sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen
olağanüstü bir durum, borçludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya çıkar ve sözleşmenin yapıldığı sırada
mevcut olguları kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu
aleyhine değiştirir ve borçlu da borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan
haklarını saklu tutarak ifa etmiş olursa borçlu, hâkimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme, bu
mümkün olmadığı takdirde sözleşmeden dönme hakkına sahiptir. sürekli edimli sözleşmelerde borçlu, kural
olarak dönme hakkının yerine fesih hakkını kullanır.
aşırı ifa güçlüğü, özellikle yüksek devalüasyon yapıldığı dönemlerde, döviz üzerinden borçlanılan
sözleşmeler sebebiyle açılan uyarlama davalarında gündeme gelmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder