Nasreddin Hoca'nın 'Doğuran Kazan ' fıkrasını herkes bilir ama bir kez de ben hatırlatayım ve bakalım Nasreddin Hoca ne kadar büyük bit iktisatçı imiş?
Fıkra şu: Hoca komşusundan bir gün kazanı ödünç ister. İade ederken içine küçük bir kazan koyar. Komşusu merakla bu küçük kazanı sorunca da,
"Komşu kazanın doğurdu" der. Komşusu bu işe pek sevinir. Aradan epey zaman geçer, Hoca yine komşusundan kazanını ödünç ister. Komşusu da sevinerek verir. Ama bu kez aradan günler, haftalar geçer, kazandan ve Hoca'dan ses çıkmaz.
Nihayet bir gün komşusu kazanını istemeye karar verir, 'Hoca bizim kazan ne oldu?' diye sorar.
Hoca da üzgün bir ifadeyle, 'Komşu senin kazan öldü. Sana nasıl söyleyeceğimi düşünüp duruyordum' deyince komşusu da, 'Hocam ne diyorsunuz? Hiç kazan ölür mü? Kazan canlı mı ki ölsün?' Hoca, 'Doğurduğuna inanıyorsun da öldüğüne neden inanmıyorsun' der.
Bu fıkra size sıradan bir fıkra olabilir. Zira öyle değil. Bu fıkrayı bir gayrimenkul danışmanı gözüyle değerlendirdiğimizde bundan çıkarılacak dersler vardır. Şöyle dikkatlice bir inceleyelim.
1- Kazan/Kazan, Kazan/Kaybet: Bu fıkrada ne var? Takas ya da mübadele ama alan razı veren değil, yani mübadele-değişim eşit değil. Neden? Çünkü kazan doğurduğunda Nasreddin Hoca zararda, ama Kazan öldüğünde ise daha Hoca'nın kazancı daha büyüktür.
2-Değişim her zaman adil olarak gerçekleşmez. Kamu yatırımları gayrimenkulün değerlerini inanılmaz bir şekilde yükseltebilir. Prim yapar. Bir koyup 3 alma durumu yaratır. Küçük bir kazan karşılığında büyük bir kazan alınır. Komşu açısından bakıldığında ; önce küçük al sonra büyüğünü ver, durumudur. İlkin güldürür, sonra üzer. Çünkü büyük kayıp için küçük kazanç bir yemdir.
3-Hukuk diliyle teammüden; önceden planlayıp tasarlayarak bir cinayet işleme vardır. Nasrettin Hoca, komşunun kazanına göz dikmiş, bunun planını yaparak oluşturduğu bir mantık silsilesi ile 'kazan'ı önceden tasarlayarak öldürmüştür.
4-Nasreddin Hoca bir kreditör, tefeci, bir finans kurumu, bir bankacı felsefesi ve mantığıyla hareket etmiştir.
a-Bana para yatır, sana kullanım hakkını (faiz) vereyim, demiştir. Paranın fiyatı faizdir
b-Bir başkasının evine, malına ipotek ya da haciz koyma fırsatını yakalamıştır. Ya başkasının elindekine göz koyma ya da kullanım hakkı karşılığında böyle bir olanak yakalamıştır.
c-Komşusunu paralı bir tüccar olarak düşünmüş, elindeki parayı(kazanı) bankasına çağırmış, bunun karşılığında faiz olarak (küçük kazan) vermiş, daha sonra da banka müşterisi olan müflis tüccarın mal varlığına (büyük kazana) el koymuştur.
5-Nasreddin Hoca güçlü bir ikna yeteneği ile inandırıcı bir hikaye kurgulamıştır.
6-Hiç bir şey göründüğü gibi değildir. Birisi bize altın tepside bir şey sunuyorsa altında bir hinlik aramak gerekir. Kaybetmemiz için parlak gösterişli cümlelerin gerisinde ne var diye, bize uzatılan havuca aldanmamalıyız. Bize yem verilirken arkadan yumurtalarımız çalınabilir.
7-Nasreddin Hoca büyük hedef için küçük bir şeyi feda etmiştir. Kaz gelen yerden tavuğu esirgemiştir. Nasreddin Hoca küçük kazana karşı büyük kazanı hedefleyerek tam bir yatırımcı zihniyetiyle hareket etmiştir.
8-Alıcı ve satıcı pazarın kurallarına tabidir. Aldanma, yanılma, kandırılma gibi riskleri içerir. Kazanmayı hedefleyenin kaybetme riski de vardır. Kar da edersin zarar da.
9-Karşılıklılık ilkesi: Büyük kazanı olan komşu, kendisine sunulan 'beleş, avanta kazan' alırken 'kazanın doğurduğuna' inanarak aldanmış, kanmış ve kendisini riske sokmuştur. Bedava sirke baldan tatlıdır. 'Kazan canlı değil ki niçin doğrusun? Diye sormamış ama 'Kazan canlı değil ki ölsün?' Diye sormuş. Aldatılma ve kandırılmanın en büyük gerekçesi olan beleş ve avantanın cazibesine dayanamayanın bir bedel ödeyeceği görülmüştür. Tehlikeyi sezememiş, basireti bağlanmış, manipüle olmuş, uyanık davranmamıştır. Hoca da ona oyun oynamıştır.
10-Bu ilişki kazan kazan formülü değil, Nasreddin Hoca tarafından bakıldığında tek taraflı 'kazan'maktır.
11-Satış kapama: Fiyatın yükseleceğine inanıyorsunuz ama düşeceğine neden inanmıyorsunuz? Sorusu bütün mülk sahiplerine sorulacak ve sonucu tayin edecek sorudur. Kazanın doğurduğuna, yani piyasaların sürekli yükseleceğine inanmak ama düşeceğine inanmamak, beynimizin bizi zavallı yerine koyduğu bir oyundur. Beynimiz kaybetmeye karşı kendini korumaya alır, sürekli kazanma dürtüsünü güçlendirir. Gayrimenkul sürekli prim yapması gerkiyormuş gibi asla fiyatının düşeceğine ihtimal vermeyiz. Versek de kısa sürede yükseleceğine inanırız.
12-Termodinamiğin ikinci yasası; az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçiş; ısı sıcaktan soğuğa akar. Bu yönü belirleyen entropidir. Tüm termal işlemlerde entropi ya sıfırdır, ya pozitiftir. Eğer entropi sıfır ise işlem geri döndürülebilir, eğer pozitifse işlem geri döndürülemezdir. Termodinamiğin ikinci yasası termal süreçte yapılan bir işi ve verilen iç enerjiyi geri döndürmenin imkansız olduğunu göstererek sonsuz bir döngünün mümkün olamayacağını ispatlar. Yani kısaca büyük kazanan (Kazan öldü diyen taraf) adil olmayan bir hukuku tesis eder. Böylece büyük bir güç tesis edilir. Güçlendikçe bu ilişki geri döndürülemez bir hal alır. Gerekçesi ise: Kanmasaydın! Gözünü açsaydın! Alan razı veren razı, durumu da olabilir.
13-Nasreddin Hoca haksız mıdır? Eğer oyunu piyasa kuralına göre oynuyorsan onun koşullarına tabi olursun. Oyuna giren kol sallar. Oyuna giren risk alır, zamanında çıkan kazanır. Risk almayan seyirci kalır. Yüksek getirir yüksek götürür: 'Zengin olmak istiyorsan tekstil işi yapacaksın. Zengin kalmak istiyorsan tekstili bırakacaksın' der Nasreddin Hoca dolaylı olarak.
14-Kazanı olan bir kriz ile karşı karşıyadır ve bir şok yaşamıştır. Değişen piyasaya hazırlıklı değildir. Manen çöküntü içindedir. Hesapta olmayan bir durum ile karşı karşıyadır. Bu yeni durumu kabullenmekte, içselleştirmekte, hazmetmekte zorlanacaktır.
15-Nasreddin Hoca iyi bir müzakerecidir.
16-Nasreddin Hoca piyasanın kendisidir.
Aşağıda müşteri itirazlarının çeşitliliğini ve bu itirazlara verilen cevapları göeceksiniz. Bunlar size sadece fikir vermek ve insan profilimizi, düşünme şekli hakkında bilgilenmek içindir. Bunları kendinize has bir uslupla zenginleştirerek daha etkili yollar bulmak ve cevaplama sizin elinizdedir. Bir maymuncuk işlevi görecek fikirleri üretmek, açılması zor kapıları açmak için ne kadar sabırlı olunması gerektiği konusunda hangi yollara hangi birikime ihtiyaç duyacağınızı göstermektir.
13 Nisan 2017
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder