“Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Yasa” ve bu yasa uyarınca yapılacak kentsel dönüşüm uygulamalarını ve yıkımları tartışmaya devam ediyoruz. Bu yazımızda; “Eğer daha sağlıklı bir çevre ve daha güvenli konutlar üretilmesini sağlamayacak ise biz bu işi niçin yapıyoruz, yapmak için yasa üzerine yasa çıkarıyoruz?” ya da Afetlere Engel Olmak İçin Yapılacağı Söylenen Kentsel Dönüşüm, Sosyal ve Ekonomik Afetlerin Nedeni Olabilir mi? sorularına yanıt aramaya çalışacağız.
Dönüşüm lobisi (bu lobi siyasiler, finansçılar, inşaat ve emlak pazarlama şirketlerinden oluşuyor) 7 milyon konutun yenilenmesi gerektiğini söylüyor ısrarla. Bu sayılara nasıl ulaşıldı, bu binaların dayanıksız olduğuna kim nasıl karar verdi kimse bilmiyor. Vatandaşla ya da uzmanlarla (meslek odaları, üniversiteler) paylaşılmış bir bilgi de söz konusu değil. Birileri binalara dıştan bakarak mı karar verdi bu binaların dayanıksız olduğuna ya da birilerinin söylediği gibi belli yaşın üstünde olan tüm binalar otomatikman dayanıksız mı kabul ediliyor belli değil.
İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün internet sitesinde yer alan bir haber bu konuda ciddi ip uçları veriyor. Söz konusu habere göre; İzmir’de10 ilçede 880 bin kişinin oturduğu 313 bin konutun dönüşüm kapsamına girdiği ve bu binaların fotoğraflandığını söyleyen, Çevre ve Şehircilik İl Müdürü M. Ata ERPOLAT (bu açıklama içerisinde de, bu binaların dayanıksız olduklarına nasıl karar verildiğine dair bir bilgi bulunmuyor), yaklaşık on yıl sürecek bu yık-yap sürecinin İzmir’in ekonomisine büyük katkı yapacağını, 25 milyar dolarlık iş potansiyelinin ortaya çıkacağını söylemiş. (http://www.csb.gov.tr/iller/izmir/index.php?Sayfa=haberdetay&Id=5228)
Bu açıklama ile kimsenin dikkat etmediği, ancak zurnanın zırt dediği noktaya yani bu dönüşümün hangi parayla yapılacağı konusuna gelinmektedir. Bu çok önemli bir sorudur.
Ülke çapında yenilenecek konut sayısının 7 milyon adet olarak ifade edildiği düşünülürse bu soru daha da anlamlı hale gelmektedir. 313 bin konutun yıkılıp yapılması yada güçlendirilmesi 25 milyar dolarlık bir ekonomik hareketlilik yaratıyorsa, 7 milyon konutun yaratacağı “hareketlilik” yaklaşık olarak 560 milyar dolar olacaktır. Bu büyüklükte bir paranın kaynağı nereden bulunacak, yaratılan bu hareketlilikte 560 milyar dolar nereden nereye doğru hareket edecektir?
Yetkililerin açıklamalarına bakılırsa evleri yıkılacak kişiler bu işten karlı çıkacak, bırakın para kaybetmeyi, 200 m2’lik konutu yerine 450m2’lik bir konutun sahibi olabilecekler. Bu inşaatları yapacak inşaat sektörünün de bu işten kazançlı çıkacağı açık. Bu yüzden olsa gerek, kentsel dönüşümü canı gönülden destekliyorlar. Devlet memnun. Bu sayede, bir yandan bütçeden para çıkmaksızın ülkedeki afet riski ortadan kaldırılırken, diğer yandan, İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürü’nün de belirttiği gibi, ülkenin her yanında başlayacak konut inşaatları nedeniyle ülke bütünüyle bir şantiye görüntüsü kazanacak, ekonomi canlanacak, işsizlik azalacak, borsalar coşacaktır. Anlaşılan o ki, tam bir “kazan-kazan” durumu.
Biz ise halen yukarıdaki soruya takılmış durumdayız. Bu inşaatların, yık-yapların parası nereden gelecek, para kimin cebinden çıkacak?
Sorunun doğru yanıtı için bakmamız gereken ilk yer, kentsel dönüşüm konusunu en çok gündeme getirip destekleyen finans kanalları olmalı. Ne de olsa konuyla en çok onlar ilgili. “Gün boyu parayla para kazanmanın yollarının anlatıldığı sözde ekonomi kanalları, ne oldu da vatandaşın barınma sorunuyla bu kadar ilgili hale geldi?” sorusunun yanıtı, söz konusu paranın kaynağını bütün açıklığıyla ortaya koymaktadır.
Bu yönüyle değerlendirildiğinde kentsel dönüşümün gerçek gerekçesinin, vatandaşın sağlıklı kentler ve dayanıklı konutlara kavuşmasını sağlamaktan ziyade, finans ve inşaat sektörünün canlandırılması ile ilgili olduğunu söylemek pek de yanlış olmayacaktır.
7 milyon konutluk yık-yap süreci için gereken para, bankacılık sistemi kanalıyla uluslararası finans sisteminden borç olarak temin edilip, barınacak bir ev almak zorunda kalan kişilere borç olarak verilecek, finans ve inşaat şirketleri kazanırken bu konutları almak durumunda olan vatandaşa 560 milyar dolarlık bu borcu ödemek düşecektir.
Bu noktada, 2008 de ABD’de patlayan ve tüm dünyayı sarsan mortgage krizinin nedenlerini ve milyonlarca insanı evsiz, işsiz ve ödeyemeyeceği borçlarla baş başa bırakan acı sonuçlarını bir kez daha hatırlamakta yarar bulunmaktadır.
Ahmet Müfit
Odatv.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder