AK Parti ’nin hazırladığı 13 yeni büyükşehir belediyesi kurulmasını öngören ve büyükşehir belediye meclislerine önemli yetkiler sunan yasa tasarısı TBMM Başkanlığı’na dün sunuldu. Tasarıyla büyükşehir belediyelerinin yetki alanı ‘illerin mülki sınırı’ olarak genişletilecek. Tasarının en önemli yönlerinden birisi ise 29 il özel idaresinin, 1591 belde belediyesinin ve 16 bin 82 köyün tüzelkişiliğinin sona ermesi. Yani tasarı 56 milyon kişiyi, nüfusun yüzde 70’inden fazlasını doğrudan ilgilendiriyor. AK Parti, bu tasarıyı yerel seçimlerden önce çıkarmak istiyor. ‘Büyükşehir Belediyeler Tasarısı’ muhalefet cephesinden AK Parti’nin yerel seçimde avantaj sağlamaya dönük bir politikası olarak görülüyor.
Tasarı şu düzenlemeleri getiriyor: .
Tasarının yasalaşmasıyla Aydın , Balıkesir , Denizli, Hatay , Malatya , Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon , Şanlıurfa ve Van da katılacak. Büyükşehirlerin sayısı böylece 29 olacak. Yasayla il mülki sınırı büyükşehirlerin sınırı sayılacak. O il içinde yaşayan herkes büyükşehir belediye başkanın seçimi için oy kullanabilecek.
.29 il özel idaresi, 1591 belde belediyesi ile 16 bin 82 köyün tüzelkişiliği sona erecek. Büyükşehir sınırlarındaki beldeler mahalleleriyle, köyler ise mahalle olarak ilçe belediyelerine katılacak. Tüzel kişiliği sona erdirilen belde belediyelerinin köye dönüştürüldüğü belirtildi. Tüm büyükşehirlerdeki il özel idareleri sona erecek. İl özel idarelerinin görevlerini bakanlıklar ve bağlı kuruluşlar yerine getirecek. Büyükşehirlerde bucaklar ve bucak teşkilatları kaldırılacak. Geçmişte kapatılması gündeme gelen ve Danıştay kararıyla kurtulan 2011 nüfus sayım sonuçlarına göre nüfusu 2 binin altındaki 559 belediye gelecek yıl yapılacak yerel seçimden itibaren kaldırılacak.
.Merkezi idarenin taşrada yürüttüğü işlerle ilgili olarak, hizmetlerin etkinliğini ve verimliliğini arttırmak, kaynakların yerinde kullanımını sağlamak, hizmetteki aksamalara engel olmak, denetim alanındaki boşluğu doldurmak, rehberlik etmek, ayrıca afet ve acil yardım hizmetlerini yürütmek üzere büyükşehir belediyesi bulunan 29 ilde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Merkezleri kurulacak. Bakanlıklar ve merkezi idare kuruluşları, ödeneğini göndermek şartıyla illerdeki her türlü yatırım, yapım, bakım, onarım ve yardım işlerini yatırım ve izleme koordinasyon merkezleri aracılığıyla yapabilecek.
.Büyükşehir belediyelerinin yetkisi artacak. Büyükşehir belediyeleri, ilçe belediyeleri için geleneksel kültürel dokuya uygun tip mimari projeler yapacak. Mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar büyükşehirin yetki alanına girecek. Bu yollar üzerindeki reklam panolarının geliri büyükşehir belediyesine kalacak.
.Büyükşehir belediyeleri, madencilik faaliyetleri için işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenleyebilecek, amatör spor kulüplerine nakdi yardım yapabilecek. Ayrıca spor ve eğitim kurumlarının yanı sıra mabet yapabilecek, mabetlere indirimli veya ücretsiz su verebilecek, afet riski taşıyan veya can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturan binaları tahliye edebilecek veya yıkabilecek. Elektronik haberleşme altyapısı kurup işletebilecek.
.Nüfusu 50 binin üzerindeki belediyelere zorunlu olan kadınlar ve çocuklar için konukevleri açma yükümlülüğü nüfusu 100 bini geçen belediyeler olarak değiştirildi.
Tasarı şu düzenlemeleri getiriyor: .
Tasarının yasalaşmasıyla Aydın , Balıkesir , Denizli, Hatay , Malatya , Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon , Şanlıurfa ve Van da katılacak. Büyükşehirlerin sayısı böylece 29 olacak. Yasayla il mülki sınırı büyükşehirlerin sınırı sayılacak. O il içinde yaşayan herkes büyükşehir belediye başkanın seçimi için oy kullanabilecek.
.29 il özel idaresi, 1591 belde belediyesi ile 16 bin 82 köyün tüzelkişiliği sona erecek. Büyükşehir sınırlarındaki beldeler mahalleleriyle, köyler ise mahalle olarak ilçe belediyelerine katılacak. Tüzel kişiliği sona erdirilen belde belediyelerinin köye dönüştürüldüğü belirtildi. Tüm büyükşehirlerdeki il özel idareleri sona erecek. İl özel idarelerinin görevlerini bakanlıklar ve bağlı kuruluşlar yerine getirecek. Büyükşehirlerde bucaklar ve bucak teşkilatları kaldırılacak. Geçmişte kapatılması gündeme gelen ve Danıştay kararıyla kurtulan 2011 nüfus sayım sonuçlarına göre nüfusu 2 binin altındaki 559 belediye gelecek yıl yapılacak yerel seçimden itibaren kaldırılacak.
.Merkezi idarenin taşrada yürüttüğü işlerle ilgili olarak, hizmetlerin etkinliğini ve verimliliğini arttırmak, kaynakların yerinde kullanımını sağlamak, hizmetteki aksamalara engel olmak, denetim alanındaki boşluğu doldurmak, rehberlik etmek, ayrıca afet ve acil yardım hizmetlerini yürütmek üzere büyükşehir belediyesi bulunan 29 ilde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Merkezleri kurulacak. Bakanlıklar ve merkezi idare kuruluşları, ödeneğini göndermek şartıyla illerdeki her türlü yatırım, yapım, bakım, onarım ve yardım işlerini yatırım ve izleme koordinasyon merkezleri aracılığıyla yapabilecek.
.Büyükşehir belediyelerinin yetkisi artacak. Büyükşehir belediyeleri, ilçe belediyeleri için geleneksel kültürel dokuya uygun tip mimari projeler yapacak. Mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar büyükşehirin yetki alanına girecek. Bu yollar üzerindeki reklam panolarının geliri büyükşehir belediyesine kalacak.
.Büyükşehir belediyeleri, madencilik faaliyetleri için işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenleyebilecek, amatör spor kulüplerine nakdi yardım yapabilecek. Ayrıca spor ve eğitim kurumlarının yanı sıra mabet yapabilecek, mabetlere indirimli veya ücretsiz su verebilecek, afet riski taşıyan veya can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturan binaları tahliye edebilecek veya yıkabilecek. Elektronik haberleşme altyapısı kurup işletebilecek.
.Nüfusu 50 binin üzerindeki belediyelere zorunlu olan kadınlar ve çocuklar için konukevleri açma yükümlülüğü nüfusu 100 bini geçen belediyeler olarak değiştirildi.
Sınırı büyük illerde hizmetler aksayabilir
TMMOB Şehir Plancıları Odası Başkanı Necati Uyar, tasarının daha önce kamuoyuna yansıtıldığı gibi yerel yönetimlere büyük yetkiler vermediğini belirterek, şöyle dedi: “Büyükşehir belediyesi olan yerde köyler mahalle oluyor ama büyükşehir olmayan illerde 559 tanesi kaldırılıyor. Bunların içinde yıllardan bu yana gelen belediyeler var. Buralarda ciddi aksamalar yaşanacak. Uygulama Kocaeli veİstanbul ’da başarılı olabilir ama buraların sınırı küçük. Konya ya da Şanlıurfa gibi geniş alana yayılmış illerde bu hizmetlerin büyükşehir belediyesi tarafından yapılması zor. İlçe belediyeleriyle parti farkı çıkarsa hizmet götürülmesi daha da zor olur. Maden ve taşocağı ruhsatının büyükşehir belediyesi yetkisine verilmesi olumlu. Yerelleşme açısından olumlu bir adım.”
TMMOB Şehir Plancıları Odası Başkanı Necati Uyar, tasarının daha önce kamuoyuna yansıtıldığı gibi yerel yönetimlere büyük yetkiler vermediğini belirterek, şöyle dedi: “Büyükşehir belediyesi olan yerde köyler mahalle oluyor ama büyükşehir olmayan illerde 559 tanesi kaldırılıyor. Bunların içinde yıllardan bu yana gelen belediyeler var. Buralarda ciddi aksamalar yaşanacak. Uygulama Kocaeli veİstanbul ’da başarılı olabilir ama buraların sınırı küçük. Konya ya da Şanlıurfa gibi geniş alana yayılmış illerde bu hizmetlerin büyükşehir belediyesi tarafından yapılması zor. İlçe belediyeleriyle parti farkı çıkarsa hizmet götürülmesi daha da zor olur. Maden ve taşocağı ruhsatının büyükşehir belediyesi yetkisine verilmesi olumlu. Yerelleşme açısından olumlu bir adım.”
Tasarı merkeziliği arttırır
CHP ’nin yerel yönetimlerden sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gökhan Günaydın, yeni tasarıyı AK Parti’nin yerel seçimlerde avantaj sağlamak için hazırladığını söyledi. Bu tasarının iddia edildiği gibi yerelleşmeyi değil merkezileşmeyi getireceğini savunan Günaydın, 55 milyonu etkileyecek bu tasarının en önemli yönlerinden birinin il özel idarelerinin kaldırılması olduğuna dikkat çekti. Bunun sonucunda hizmetlerin aksayabileceğini belirten Günaydın, CHP olarak 14 ve 21 Ekim tarihlerinde tasarı ile kaldırılması düşünülen beldelerde referandum sandıkları kuracaklarını da sözlerine ekledi.
CHP ’nin yerel yönetimlerden sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gökhan Günaydın, yeni tasarıyı AK Parti’nin yerel seçimlerde avantaj sağlamak için hazırladığını söyledi. Bu tasarının iddia edildiği gibi yerelleşmeyi değil merkezileşmeyi getireceğini savunan Günaydın, 55 milyonu etkileyecek bu tasarının en önemli yönlerinden birinin il özel idarelerinin kaldırılması olduğuna dikkat çekti. Bunun sonucunda hizmetlerin aksayabileceğini belirten Günaydın, CHP olarak 14 ve 21 Ekim tarihlerinde tasarı ile kaldırılması düşünülen beldelerde referandum sandıkları kuracaklarını da sözlerine ekledi.
Yerelleşmeye kısmi adım
Tasarıyla daha önce kalkınma ajanslarının da kurulmasıyla hükümet tarafından destek gören yerelleşme politikasına yönelik bir adım atıldığı kısmi olarak ifade edilebilir.
. Büyükşehir belediyelerin hizmet alanı genişletilirken, daha önce blok uygulama yapılan İstanbul ve İzmit dikkate alınmış. Ancak bu illerde en uzak köyler yaklaşık 70 kilometre. Bu mesafe içinde dahi karla mücadele, altyapı hizmeti gibi hizmetlerin ulaştırılmasında güçlükler çekilirken, daha geniş il sınırı bulunan büyükşehirlere hizmet nasıl gidecek? Bu bir soru işareti.
. Tasarının 3. madde 2. fıkrasında, “çeşitli yasalarda, bu yasa teklifi ile kaldırılan il özel idarelerine yapılmış olan atıflar, bakanlıklardan başlanarak ilçe belediyelerine kadar çeşitli yelpazede yapılmış sayılır” denilerek bu yetki dağıtılıyor. Ancak, il özel idareleri bazı yetkileri belediyelere devretse de, yetkinin yerel yönetimlerde toplanması için yeterli bir yetki devri değil.
. Tasarıyla kurulması planlanan Yatırım İzleme ve Koordinasyon Merkezi adı altındaki yapıya denetleme esaslı yetkiler sunulması, sıralanan harcama yetkileri, kalkınma ajanslarının ihdasından bugüne kadar süregelmiş olan birtakım tartışmaların bu yapı üzerinde de süreceğini gösteriyor.
. İl Özel İdarelerinin ‘harcama’ yetkilerinin büyük bir bölümü valilerin elinde kalmaya devam ederken, seçilmiş üyelerin bulunduğu İl Genel Meclisi’nin görevleri dağıtılmış. Yeni yapının görev tanımına ise tanıtım, verimliliğin izlenmesi gibi daha net olmayan ifadeler yerleştirilmiş.
Tasarıyla daha önce kalkınma ajanslarının da kurulmasıyla hükümet tarafından destek gören yerelleşme politikasına yönelik bir adım atıldığı kısmi olarak ifade edilebilir.
. Büyükşehir belediyelerin hizmet alanı genişletilirken, daha önce blok uygulama yapılan İstanbul ve İzmit dikkate alınmış. Ancak bu illerde en uzak köyler yaklaşık 70 kilometre. Bu mesafe içinde dahi karla mücadele, altyapı hizmeti gibi hizmetlerin ulaştırılmasında güçlükler çekilirken, daha geniş il sınırı bulunan büyükşehirlere hizmet nasıl gidecek? Bu bir soru işareti.
. Tasarının 3. madde 2. fıkrasında, “çeşitli yasalarda, bu yasa teklifi ile kaldırılan il özel idarelerine yapılmış olan atıflar, bakanlıklardan başlanarak ilçe belediyelerine kadar çeşitli yelpazede yapılmış sayılır” denilerek bu yetki dağıtılıyor. Ancak, il özel idareleri bazı yetkileri belediyelere devretse de, yetkinin yerel yönetimlerde toplanması için yeterli bir yetki devri değil.
. Tasarıyla kurulması planlanan Yatırım İzleme ve Koordinasyon Merkezi adı altındaki yapıya denetleme esaslı yetkiler sunulması, sıralanan harcama yetkileri, kalkınma ajanslarının ihdasından bugüne kadar süregelmiş olan birtakım tartışmaların bu yapı üzerinde de süreceğini gösteriyor.
. İl Özel İdarelerinin ‘harcama’ yetkilerinin büyük bir bölümü valilerin elinde kalmaya devam ederken, seçilmiş üyelerin bulunduğu İl Genel Meclisi’nin görevleri dağıtılmış. Yeni yapının görev tanımına ise tanıtım, verimliliğin izlenmesi gibi daha net olmayan ifadeler yerleştirilmiş.
99 yıllık özel idare devri sona eriyor
1913’ten beri il yönetiminin en önemli organlarından olan İl Özel İdareleri Osmanlı devletinde bütünlüğün korunması için yapılandırıldı. İmtiyazları şöyle sıralanıyor
. Kanunlarla verilen görev ve hizmetleri yerine getirebilmek için her türlü faaliyette bulunmak, gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri için kanunlarda belirtilen izin ve ruhsatları vermek ve denetlemek.
. Kanunların il özel idaresine verdiği yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, emir vermek, yasak koymak ve uygulamak, kanunlarda belirtilen cezaları vermek.
. Hizmetlerin yürütülmesi amacıyla, taşınır ve taşınmaz malları almak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, takas etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek.
. Borç almak ve bağış kabul etmek.
. Vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı yirmibeşmilyar Türk Lirası’na kadar olan dava konusu uyuşmazlıkların anlaşmayla tasfiyesine karar vermek.
. Özel kanunları gereğince il özel idaresine ait vergi, resim ve harçların tarh, tahakkuk ve tahsilini yapmak.
. Belediye sınırları dışındaki gayri sıhhi müesseseler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerine ruhsat vermek ve denetlemek.
Radikal
1913’ten beri il yönetiminin en önemli organlarından olan İl Özel İdareleri Osmanlı devletinde bütünlüğün korunması için yapılandırıldı. İmtiyazları şöyle sıralanıyor
. Kanunlarla verilen görev ve hizmetleri yerine getirebilmek için her türlü faaliyette bulunmak, gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri için kanunlarda belirtilen izin ve ruhsatları vermek ve denetlemek.
. Kanunların il özel idaresine verdiği yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, emir vermek, yasak koymak ve uygulamak, kanunlarda belirtilen cezaları vermek.
. Hizmetlerin yürütülmesi amacıyla, taşınır ve taşınmaz malları almak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, takas etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek.
. Borç almak ve bağış kabul etmek.
. Vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı yirmibeşmilyar Türk Lirası’na kadar olan dava konusu uyuşmazlıkların anlaşmayla tasfiyesine karar vermek.
. Özel kanunları gereğince il özel idaresine ait vergi, resim ve harçların tarh, tahakkuk ve tahsilini yapmak.
. Belediye sınırları dışındaki gayri sıhhi müesseseler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerine ruhsat vermek ve denetlemek.
Radikal
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder