AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA KANUN İLE İLGİLİ EN ÇOK SORULACAK SORULAR VE MADDELERLE İLGİLİ ELEŞTİRİLER
Hayber Gürsoy
Şehir merkezleri çok değerlendi. Büyük inşaat şirketleri için büyük rant alanları oluştu. Kenti yenilemek adına kutsal bir görev üstlendiler. Vatandaşın canını depremden kurtarmak adına onları evsizleştiriyorlar. Siyasi kaygı gütmeyeceklermiş!...Brezilya ve Meksika bunu yapamadığını yapacaklarmış!
Hukukun üstünlüğü lafta kaldı. Hukukun üstünde bir yasa… İtiraz yok!
İnsan hakları ihlali…Anayasal haklar ihlali…
Doğal bir afet gibi…Siyasal bir afet …
Depremden daha deprem…
Depremde çaresizdiniz,şimdi yüz kere çaresiz kalacaksınız.
Asıl çözümün muhatabı yerel yönetimler devre dışı bırakılarak,valiler yetkili kılındı.
Her yere uygulanabilecek,her yer risk alanı olabilecek bir anlayışta…
Risk,bir alan olarak tanımlanmış.
İtiraz yok! İtiraz edene hapis yolu…
Dava açma hakkı ortadan kaldırılıyor.
Binada risk olmasa da ‘uygulama bütünlüğü’ çerçevesinde yeni binanız yıkılacak
Rezerv alanları denilerek yağmanın,talanın önü açılacak
Anayasal haklar Barınma hakkı,konut dokunulmazlığı yok olacak.
Şehir dışına marş marş!
Sizi şehir merkezlerinde görmek istemiyorlar…
Kendi evlerinin yerlerine lüks konut yapılacak olanlar burada oturamayacakları için kenar semtlere sürülecek. Göçeceksiz,gittiğiniz yere borçlanacaksınız! TOKİ veya KİPTAŞ’a borçlanarak yoksulluktan yoksulluk beğeneceksiniz.
Önce evinizin bir röntgeni çekilecek…6.5 büyüklüğündeki bir depreme dayanamayacağı görülürse binanızın yıkılması için bildirimde bulunulacak. Ve sizden yıkım masraflarını kendinizin karşılayarak evinizi yıkmanız istenecek. Bunun için bir süre verilecek,bu süre içinde yıkmazsanız,idare binanızı yıkacak ve masraflarını size ödetecek.
Bu halde bile…Evinizi yıktınız arsaya dönüştü. Sonunda bir araya geldiniz yeniden bina yaptıracaksınız…Öyle kolay değil…Bir sürü sorun,kavga sizi bekliyor…Diyelim ki eviniz şu an 7 kat ama şu an geçerli olan imar uygulamasıyla, yıkıldığında evinizin yerine 5 katlı bina yapılacak. 2 kişi açıkta kalacak. Bu halde olan o kadar çok bina var ki…Bu durumda ne olacak? Belirsizlikler…Belirsizlikler… İçinden çıkılamayacak bir hal alacak.
Müteahhide veremeyeceksiniz,çünkü böyle bir yere müteahhit girmez,kazancı yok. Siz yaptıramayacaksınız,birinizin parası varsa birinizin ki yok. Kredi alacak olsanız,başka bir yerden yeni bir daire almakla eş değer bir kredi almış olacaksınız…Borçlanacaksınız da borçlanacaksınız….Ya hakkınızı üç on paraya birine satıp devredecek ya da borçlanmayı göze alarak bir ömür boyu borç içinde çırpınacaksınız.
Kısaca vatandaşa bir dayatma ile ‘Yapacağın hiçbir şey yok. Bu iradenin önünde boyun eğ,diz çök! ‘ deniliyor. İşin özü bu yasanın hedefi durumunda olanlar yoksullaşacak,evsizleşecek,mülksüzleşecek!
Anayasal bir hak olan barınma hakkını savunmaya ceza verilecek! Yaratılan hukuksuzluk ortamını hukuksuzluklar dolduracak. Vatandaş çileden çıkacak! Bu yasa ile hukukun önü tıkanacak ve vatandaş çözümü hukuk dışı yollarda arayacak.
Bu yasa başta Şehir Plancılar Odası tarafından ‘Dönüşüm, anti-demokratik, merkeziyetçi, bilimsel temelden yoksun, Anayasa ve uluslararası sözleşmelere açıkça aykırı bir yasa’ olmakla suçlanıyor.
Bu kadarı mı? Diyenleriniz çıkacaktır. Biz daha fazlası diyoruz. Daha fazlasına tanık olmaya hazırlanın!...
Afet Yasası ile ilgili Sorular-Cevaplar-Eleştiriler
Soru-Bu Kanun’un uygulanmasında; bakanlık denilince hangi bakanlık,idare denilince hangi kuruluşlar ilgilidir?
Cevap- MADDE 2- (1) a) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nı,b) İdare: Belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeleri, bu sınırlar dışında il özel idarelerini, büyükşehirlerde büyükşehir belediyelerini ve Bakanlık tarafından görevlendirilmesi hâlinde büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçe belediyelerini…
Madde Eleştirisi: ‘Yetkinin genel olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na verilmesi, yerleşmelerin asıl sorumlusu olan yerel yönetimleri devre dışı bırakacak…’ ‘Tasarı ile Bakanlığa tanınan yetkiler, belediyeleri kentlerinde yetkisiz bırakacak, görevlerini yerine getirmelerini engelleyecek, halk ile belediye, belediye ile bakanlık karşı karşıya gelecektir. ‘
Cevap- MADDE 2- (1) a) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nı,b) İdare: Belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeleri, bu sınırlar dışında il özel idarelerini, büyükşehirlerde büyükşehir belediyelerini ve Bakanlık tarafından görevlendirilmesi hâlinde büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçe belediyelerini…
Madde Eleştirisi: ‘Yetkinin genel olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na verilmesi, yerleşmelerin asıl sorumlusu olan yerel yönetimleri devre dışı bırakacak…’ ‘Tasarı ile Bakanlığa tanınan yetkiler, belediyeleri kentlerinde yetkisiz bırakacak, görevlerini yerine getirmelerini engelleyecek, halk ile belediye, belediye ile bakanlık karşı karşıya gelecektir. ‘
Soru- Bu Kanun’un uygulanmasına,kapsamına giren alanlar hangileridir?
Cevap-c) Rezerv yapı alanı: Bu Kanun uyarınca gerçekleştirilecek olan uygulamalarda yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere, TOKİ’nin veya İdare’nin talebine bağlı olarak veya re’sen Bakanlık’ça yapılacak olan teklif üzerine Bakanlar Kurulu’nca belirlenen alanları,
ç) Riskli alan: Zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yolaçma riski taşıyan ve Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından belirlenerek Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu’nca kararlaştırılan alanı,
d) Riskli yapı: Riskli alan içinde veya dışında ekonomik ömrünü tamamlamış, yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tesbit edilen yapıyı…
Madde Eleştirisi: ‘Kamunun elinde kalan son araziler de elden çıkarılacak, kamusal fakirleşme yeni bir boyut kazanacak…’
Cevap-c) Rezerv yapı alanı: Bu Kanun uyarınca gerçekleştirilecek olan uygulamalarda yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere, TOKİ’nin veya İdare’nin talebine bağlı olarak veya re’sen Bakanlık’ça yapılacak olan teklif üzerine Bakanlar Kurulu’nca belirlenen alanları,
ç) Riskli alan: Zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yolaçma riski taşıyan ve Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından belirlenerek Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu’nca kararlaştırılan alanı,
d) Riskli yapı: Riskli alan içinde veya dışında ekonomik ömrünü tamamlamış, yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tesbit edilen yapıyı…
Madde Eleştirisi: ‘Kamunun elinde kalan son araziler de elden çıkarılacak, kamusal fakirleşme yeni bir boyut kazanacak…’
Soru-Binanınız hakkında tespit başvurusu yapmaz iseniz ne olur?
Cevap-Tesbit, taşınmaz devri ve tescil MADDE 3- (1) Riskli yapılar, İdare’ce tesbit edilir ve Bakanlığa bildirilir. Bu tesbit büyükşehirlerde büyükşehir belediyesince bizzat veya ilçe belediyeleri aracılığıyla yapılır veya yaptırılır. Bakanlık, belirlediği alanlardaki riskli yapıların tesbitini süre vererek TOKİ’den ve İdare’den isteyebilir. Verilen süre içinde bu tesbitler yapılamadığı takdirde, Bakanlık’ça yapılır veya yaptırılır.
Cevap-Tesbit, taşınmaz devri ve tescil MADDE 3- (1) Riskli yapılar, İdare’ce tesbit edilir ve Bakanlığa bildirilir. Bu tesbit büyükşehirlerde büyükşehir belediyesince bizzat veya ilçe belediyeleri aracılığıyla yapılır veya yaptırılır. Bakanlık, belirlediği alanlardaki riskli yapıların tesbitini süre vererek TOKİ’den ve İdare’den isteyebilir. Verilen süre içinde bu tesbitler yapılamadığı takdirde, Bakanlık’ça yapılır veya yaptırılır.
Soru-Riskli yapılar tespit tarihinden kaç gün sonra tapu müdürlüğüne bildirilir? Kim bildirecek?
Cevap-(2) Riskli yapılar, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek üzere, tesbit tarihinden itibaren en geç on iş günü içinde Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir; tapu kütüğüne işlenen belirtmeler hakkında, tapu müdürlüğünce aynî ve şahsî hak sahiplerine bilgi verilir.
Cevap-(2) Riskli yapılar, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek üzere, tesbit tarihinden itibaren en geç on iş günü içinde Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir; tapu kütüğüne işlenen belirtmeler hakkında, tapu müdürlüğünce aynî ve şahsî hak sahiplerine bilgi verilir.
Soru-Riskli alanlarda ve rezerv yapı alanlarındaki Hazine’ye ait yerlerin durumu nedir?
Cevap-(3) Riskli alanlarda ve rezerv yapı alanlarında olup Hazine’nin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlardan ……………. bulunan yerler için Millî Savunma Bakanlığı’nın uygun görüşü alınarak Maliye Bakanlığı’nın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile; kamu idarelerine tahsisli olmayanlar ise, Maliye Bakanlığı’nca ilgili kamu idaresinin görüşü alınarak Bakanlığa tahsis edilir veya Bakanlığın talebi üzerine TOKİ’ye ve İdare’ye bedelsiz olarak devredilebilir.
Cevap-(3) Riskli alanlarda ve rezerv yapı alanlarında olup Hazine’nin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlardan ……………. bulunan yerler için Millî Savunma Bakanlığı’nın uygun görüşü alınarak Maliye Bakanlığı’nın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile; kamu idarelerine tahsisli olmayanlar ise, Maliye Bakanlığı’nca ilgili kamu idaresinin görüşü alınarak Bakanlığa tahsis edilir veya Bakanlığın talebi üzerine TOKİ’ye ve İdare’ye bedelsiz olarak devredilebilir.
Madde Eleştirisi: ‘Tasarının yasalaşmasıyla kamunun elinde kalan son araziler de elden çıkarılacak, kamusal fakirleşme yeni bir boyut kazanacaktır. ‘
Soru-Kamu alanları nasıl etkilenecek?
Cevap-4) Hazine dışındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazlar, bu Kanunun amaçları çerçevesinde kullanılmak üzere mâliki olan kamu idarelerinin görüşü alınarak Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla Bakanlığa tahsis edilerek tasarrufuna bırakılır veya Bakanlığın talebi üzerine TOKİ’ye ve İdareye bedelsiz olarak devredilebilir. Bu Kanuna göre uygulamada bulunulan alanlarda yer alan tescil dışı alanlar, tapuda Hazine adına tescil edildikten sonra Bakanlığa tahsis edilerek tasarrufuna bırakılır veya Bakanlığın talebi üzerine TOKİ’ye ve İdareye bedelsiz olarak devredilebilir.
Madde Eleştirisi: ‘Tasarı içine özenle zerk edilen düzenlemelerle, kentlerimizin rantı yükselen merkezi bölgelerindeki kamu tesislerine yönelik talan süreci de hızlandırılmış olacaktır. ‘ ‘Hazine dışındaki kamu kurumlarına ait taşınmazların da, üstelik bu alanların riskli alanda olma koşulu da aranmadan Bakanlığa tahsis edilmesiyle, kentlerin rantı yükselen merkezi bölgelerindeki kamu tesislerine (okul, hastane vb.) yönelik talan süreci hız kazanacak..’
Cevap-4) Hazine dışındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazlar, bu Kanunun amaçları çerçevesinde kullanılmak üzere mâliki olan kamu idarelerinin görüşü alınarak Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla Bakanlığa tahsis edilerek tasarrufuna bırakılır veya Bakanlığın talebi üzerine TOKİ’ye ve İdareye bedelsiz olarak devredilebilir. Bu Kanuna göre uygulamada bulunulan alanlarda yer alan tescil dışı alanlar, tapuda Hazine adına tescil edildikten sonra Bakanlığa tahsis edilerek tasarrufuna bırakılır veya Bakanlığın talebi üzerine TOKİ’ye ve İdareye bedelsiz olarak devredilebilir.
Madde Eleştirisi: ‘Tasarı içine özenle zerk edilen düzenlemelerle, kentlerimizin rantı yükselen merkezi bölgelerindeki kamu tesislerine yönelik talan süreci de hızlandırılmış olacaktır. ‘ ‘Hazine dışındaki kamu kurumlarına ait taşınmazların da, üstelik bu alanların riskli alanda olma koşulu da aranmadan Bakanlığa tahsis edilmesiyle, kentlerin rantı yükselen merkezi bölgelerindeki kamu tesislerine (okul, hastane vb.) yönelik talan süreci hız kazanacak..’
Soru-Tahsis ve devir edilen 3 yıl içinde maksadına uygun olarak kullanılmazsa ne olur?
Cevap-(5) Tahsis ve devir tarihinden itibaren üç yıl içinde ve gerekli görülen hâllerde Bakanlığın talebi üzerine Maliye Bakanlığı’nca uzatılan süre içinde maksadına uygun olarak kullanılmadığı Bakanlık’ça tesbit edilen taşınmazlar, bedelsiz olarak ve re’sen tapuda Hazine adına tescil edilir veya eski mâliki olan kamu idaresine tekrar devredilir.
Cevap-(5) Tahsis ve devir tarihinden itibaren üç yıl içinde ve gerekli görülen hâllerde Bakanlığın talebi üzerine Maliye Bakanlığı’nca uzatılan süre içinde maksadına uygun olarak kullanılmadığı Bakanlık’ça tesbit edilen taşınmazlar, bedelsiz olarak ve re’sen tapuda Hazine adına tescil edilir veya eski mâliki olan kamu idaresine tekrar devredilir.
Soru-Meralar da tehdit altında mıdır?
Cevap-(6) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında olup riskli alanlarda ve riskli yapılarda yaşayanların nakledilmesi için Bakanlıkça ihtiyaç duyulan taşınmazlar, 4342 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendindeki alanlardan sayılarak, tahsis amaçları aynı maddeye göre değiştirilip tapuda Hazine adına tescil edilir; bu taşınmazlar hakkında bu Kanuna göre uygulamada bulunulur.
Madde Eleştirisi: ‘Üzerinde yapılaşma olmayan ve bu yönüyle afet açısından herhangi bir risk taşıma olasılığı bulunmayan mera alanlarının devrini ve satışını kolaylaştıran bu düzenleme ile ülkemiz hayvancılığının ve korunması gereken doğal değerlerimizin ağır bir darbe daha almasının, geniş çaplı yeni bir talanın önü açılmaktadır. ‘
Cevap-(6) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında olup riskli alanlarda ve riskli yapılarda yaşayanların nakledilmesi için Bakanlıkça ihtiyaç duyulan taşınmazlar, 4342 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendindeki alanlardan sayılarak, tahsis amaçları aynı maddeye göre değiştirilip tapuda Hazine adına tescil edilir; bu taşınmazlar hakkında bu Kanuna göre uygulamada bulunulur.
Madde Eleştirisi: ‘Üzerinde yapılaşma olmayan ve bu yönüyle afet açısından herhangi bir risk taşıma olasılığı bulunmayan mera alanlarının devrini ve satışını kolaylaştıran bu düzenleme ile ülkemiz hayvancılığının ve korunması gereken doğal değerlerimizin ağır bir darbe daha almasının, geniş çaplı yeni bir talanın önü açılmaktadır. ‘
Soru-Yeni binalar da bu yasa ile tehdit altında mıdır? Bu kanun kapsamında değerlendirilerek aynı akıbete uğrayacak mı?
Cevap-(7) Bu Kanunun uygulanması için belirlenen alanların sınırları içinde olup riskli yapılar dışında kalan diğer yapılardan uygulama bütünlüğü bakımından Bakanlıkça gerekli görülenler de bu Kanun hükümlerine tâbi olur.
Madde Eleştirisi: ’Böylesi bir düzenleme, güvenli, risk taşımayan yapılarda oturan, “benim yapım risk taşımıyor, güvendeyim” düşüncesine sahip olan kişilerin hukuksal güvencelerini, barınma haklarını, konut dokunulmazlığını, belirsizlik taşıyan “uygulama bütünlüğü” kavramı ardına gizlenerek, ortadan kaldıran yanlarıyla Anayasaya aykırıdır. ‘
Cevap-(7) Bu Kanunun uygulanması için belirlenen alanların sınırları içinde olup riskli yapılar dışında kalan diğer yapılardan uygulama bütünlüğü bakımından Bakanlıkça gerekli görülenler de bu Kanun hükümlerine tâbi olur.
Madde Eleştirisi: ’Böylesi bir düzenleme, güvenli, risk taşımayan yapılarda oturan, “benim yapım risk taşımıyor, güvendeyim” düşüncesine sahip olan kişilerin hukuksal güvencelerini, barınma haklarını, konut dokunulmazlığını, belirsizlik taşıyan “uygulama bütünlüğü” kavramı ardına gizlenerek, ortadan kaldıran yanlarıyla Anayasaya aykırıdır. ‘
Soru- TOKİ veya İdare her türlü imar ve yapılaşma işlemlerini geçici olarak durdurabilir mi?Cevap-Tasarrufların kısıtlanması MADDE 4- (1) Bakanlık veya uygulamayı yürütmesi hâlinde TOKİ veya İdare, riskli alanlarda, riskli yapıların bulunduğu taşınmazlarda ve rezerv yapı alanlarında bu Kanun kapsamındaki proje ve uygulamalar süresince her türlü imar ve yapılaşma işlemlerini geçici olarak durdurabilir.
Madde Eleştirisi: ‘Riskli alanlar açısından yerinde olan bu düzenleme, içerdiği belirsizlikler nedeniyle kentlerde önemli sorunların yaşanmasına neden olabilecek, Anayasanın Hukuk Devleti ilkesine aykırılık taşıyan bir düzenlemedir. Diğer yandan, özellikle belediyelerin devre dışı bırakıldığı, Bakanlık ya da TOKİ tarafından yürütülecek projelerde, bu türden uygulamalar belediyeler ile proje alanında mülkiyet sahibi olan vatandaşlar arasında önemli sorunların yaşanmasına neden olacaktır.’
Madde Eleştirisi: ‘Riskli alanlar açısından yerinde olan bu düzenleme, içerdiği belirsizlikler nedeniyle kentlerde önemli sorunların yaşanmasına neden olabilecek, Anayasanın Hukuk Devleti ilkesine aykırılık taşıyan bir düzenlemedir. Diğer yandan, özellikle belediyelerin devre dışı bırakıldığı, Bakanlık ya da TOKİ tarafından yürütülecek projelerde, bu türden uygulamalar belediyeler ile proje alanında mülkiyet sahibi olan vatandaşlar arasında önemli sorunların yaşanmasına neden olacaktır.’
Soru- Tahsis ve devir işlemleri sonuçlandırılıncaya kadar konu yerlerin durumu ne olacak?Cevap-(2) 3 üncü maddenin 3 üncü fıkrasında belirtilen taşınmazlar, tahsis ve devir işlemleri sonuçlandırılıncaya kadar Maliye Bakanlığı’nca satılamaz, kiraya verilemez, tahsis edilemez ve ön izne veya irtifak hakkına konu edilemez.
Soru- Riskli alanlardaki yapılar ile riskli yapılara elektrik, su ve doğalgaz verilecek mi?
Cevap-(3) Bu Kanun’un uygulanması sırasında, Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından talep edilmesi hâlinde, riskli alanlardaki yapılar ile riskli yapılara elektrik, su ve doğalgaz hizmetleri verilmez ve verilen hizmetler ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından durdurulur.
Madde Eleştirisi: ‘Elektrik, su, doğalgaz gibi hizmetlerin bir anda kesilmesi, bu tür yapılarda yaşamayı olanaksız hale getirecek, bu bölgelerde/yapılarda yaşayanlar açısından önemli sağlık ve güvenlik sorunlarının ortaya çıkmasına neden olabilecektir. Sosyal devlet ilkesiyle bağdaşmayan bu düzenleme, barınma hakkını güvence altına alacak kararlarla desteklenmediği sürece kabul edilemez bir niteliğe sahiptir.’
Cevap-(3) Bu Kanun’un uygulanması sırasında, Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından talep edilmesi hâlinde, riskli alanlardaki yapılar ile riskli yapılara elektrik, su ve doğalgaz hizmetleri verilmez ve verilen hizmetler ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından durdurulur.
Madde Eleştirisi: ‘Elektrik, su, doğalgaz gibi hizmetlerin bir anda kesilmesi, bu tür yapılarda yaşamayı olanaksız hale getirecek, bu bölgelerde/yapılarda yaşayanlar açısından önemli sağlık ve güvenlik sorunlarının ortaya çıkmasına neden olabilecektir. Sosyal devlet ilkesiyle bağdaşmayan bu düzenleme, barınma hakkını güvence altına alacak kararlarla desteklenmediği sürece kabul edilemez bir niteliğe sahiptir.’
2B’den gelecek 5 milyarlık bir kaynak ile 400 milyarlık bir dönüşüm gerçekleştirilmeye çalışılacağı için ‘yapılabilir’,yani adam kayırma,taraf tutma ile yerine göre yardım yapılabilir,kesinlik yok.
Soru-Malikler ile anlaşma yoluna gidilmez ise ne olur? Ayrıca bu yapılardaki kiracıların durumu ne olacak?
Cevap-Tahliye ve yıktırma MADDE 5- (1) Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, öncelikli olarak mâlikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esastır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların mâliklerine veya mâlik olmasalar bile kiracı veya sınırlı aynî hak sahibi olarak bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara geçici konut veya işyeri tahsisi veya kira yardımı yapılabilir.
Madde Eleştirisi: ‘Tasarının tahliye ve yıktırma başlıklı 5’inci maddesinde yapılan düzenlemede var olan “anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine veya kiracılarına geçici konut veya işyeri tahsisi veya kira yardımı yapılabilir” biçimindeki düzenleme, “yapılabilir” gibi belirsizlik içeren muğlak tanımlamaları nedeniyle barınma hakkının yitirilmesine neden olabilecek içeriğe sahiptir. Diğer yandan düzenleme, “anlaşma ile tahliye edilen” tanımlamasıyla, anlaşmayı kabul etmeyenler açısından, geniş kesimlerin barınma hakkından yoksun kalmasına neden olabilecek bir içeriğe sahiptir.’
Soru-Malikler ile anlaşma yoluna gidilmez ise ne olur? Ayrıca bu yapılardaki kiracıların durumu ne olacak?
Cevap-Tahliye ve yıktırma MADDE 5- (1) Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, öncelikli olarak mâlikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esastır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların mâliklerine veya mâlik olmasalar bile kiracı veya sınırlı aynî hak sahibi olarak bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara geçici konut veya işyeri tahsisi veya kira yardımı yapılabilir.
Madde Eleştirisi: ‘Tasarının tahliye ve yıktırma başlıklı 5’inci maddesinde yapılan düzenlemede var olan “anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine veya kiracılarına geçici konut veya işyeri tahsisi veya kira yardımı yapılabilir” biçimindeki düzenleme, “yapılabilir” gibi belirsizlik içeren muğlak tanımlamaları nedeniyle barınma hakkının yitirilmesine neden olabilecek içeriğe sahiptir. Diğer yandan düzenleme, “anlaşma ile tahliye edilen” tanımlamasıyla, anlaşmayı kabul etmeyenler açısından, geniş kesimlerin barınma hakkından yoksun kalmasına neden olabilecek bir içeriğe sahiptir.’
Soru-Riskli yapıların yıktırılması süreci nasıl başlayacak?Malik kendi binasını yıktırmaz ise ne olacak? Yardım ve krediler nasıl sağlanacak?
Cevap-(3) Uygulamaya başlanmadan önce, riskli yapıların yıktırılması için, bu yapıların mâliklerine 30 günden az olmamak üzere süre verilir. Bu süre içinde mâlik tarafından yıktırma gerçekleştirilmediği takdirde idarî makamlarca yıktırılacağı belirtilerek ve tekrar süre verilerek tebligatta bulunulur. Verilen bu süre içinde de mâliklerince yıktırma yoluna gidilmediği takdirde, bu yapıların insandan ve eşyadan tahliyesi ve yıktırma işlemleri, yıktırma masrafı ile gereken diğer yardım ve krediler öncelikle dönüşüm gelirlerinden karşılanmak üzere, mahallî idarelerin de iştiraki ile mülkî âmirler tarafından yapılır veya yaptırılır.
Cevap-(3) Uygulamaya başlanmadan önce, riskli yapıların yıktırılması için, bu yapıların mâliklerine 30 günden az olmamak üzere süre verilir. Bu süre içinde mâlik tarafından yıktırma gerçekleştirilmediği takdirde idarî makamlarca yıktırılacağı belirtilerek ve tekrar süre verilerek tebligatta bulunulur. Verilen bu süre içinde de mâliklerince yıktırma yoluna gidilmediği takdirde, bu yapıların insandan ve eşyadan tahliyesi ve yıktırma işlemleri, yıktırma masrafı ile gereken diğer yardım ve krediler öncelikle dönüşüm gelirlerinden karşılanmak üzere, mahallî idarelerin de iştiraki ile mülkî âmirler tarafından yapılır veya yaptırılır.
Soru- Süresinde malikler tarafından yıktırılmayan binalara ne gibi işlem yapılır?
Cevap-Aynı Madde-(4) 1 inci, 2 nci ve 3 üncü fıkralarda belirtilen usûllere göre süresinde yıktırılmadığı tesbit edilen riskli yapıların yıktırılması, Bakanlıkça yazılı olarak İdare’ye bildirilir. Buna rağmen yıktırılmadığı tesbit edilen yapılar, Bakanlık’ça yıkılır veya yıktırılır. Uygulamanın gerektirmesi hâlinde, Bakanlık yukarıdaki fıkralarda belirtilen tesbit, tahliye ve yıktırma iş ve işlemlerini bizzat da yapabilir.
Cevap-Aynı Madde-(4) 1 inci, 2 nci ve 3 üncü fıkralarda belirtilen usûllere göre süresinde yıktırılmadığı tesbit edilen riskli yapıların yıktırılması, Bakanlıkça yazılı olarak İdare’ye bildirilir. Buna rağmen yıktırılmadığı tesbit edilen yapılar, Bakanlık’ça yıkılır veya yıktırılır. Uygulamanın gerektirmesi hâlinde, Bakanlık yukarıdaki fıkralarda belirtilen tesbit, tahliye ve yıktırma iş ve işlemlerini bizzat da yapabilir.
Soru-Bakanlık ve İdare tarafından yapılan yıktırma masrafları kime aittir? Masraflar hangi orana göre belirlenir?
Cevap-Aynı Madde-(5) Bakanlık veya İdare tarafından yapılan yıktırmanın masrafları, ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir. Tapu müdürlüğü, yıkılan binanın paydaşlarının müteselsil sorumlu olmalarını sağlamak üzere tapu kaydındaki arsa payları üzerine masraf tutarında müşterek ipotek belirtmesinde bulunarak Bakanlığa veya İdareye ve binanın aynî ve şahsî hak sahiplerine bilgi verir.
Cevap-Aynı Madde-(5) Bakanlık veya İdare tarafından yapılan yıktırmanın masrafları, ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir. Tapu müdürlüğü, yıkılan binanın paydaşlarının müteselsil sorumlu olmalarını sağlamak üzere tapu kaydındaki arsa payları üzerine masraf tutarında müşterek ipotek belirtmesinde bulunarak Bakanlığa veya İdareye ve binanın aynî ve şahsî hak sahiplerine bilgi verir.
Soru-Arsa haline gelecek bina sahiplerinin yıkım için muvafakatleri aranacak mı?
Cevap- Uygulama işlemleri MADDE 6- (1) Üzerindeki bina yıkılarak arsa hâline gelen taşınmazlarda daha önce kurulmuş olan kat irtifakı veya kat mülkiyeti, ilgililerin muvafakatleri aranmaksızın Bakanlığın talebi üzerine ilgili tapu müdürlüğünce re’sen terkin edilerek, önceki vasfı ile değerlemede bulunularak veya mâlik ile yapılan anlaşmanın şartları tapu kütüğünde belitilerek mâlikleri adına payları oranında tescil edilir.
Cevap- Uygulama işlemleri MADDE 6- (1) Üzerindeki bina yıkılarak arsa hâline gelen taşınmazlarda daha önce kurulmuş olan kat irtifakı veya kat mülkiyeti, ilgililerin muvafakatleri aranmaksızın Bakanlığın talebi üzerine ilgili tapu müdürlüğünce re’sen terkin edilerek, önceki vasfı ile değerlemede bulunularak veya mâlik ile yapılan anlaşmanın şartları tapu kütüğünde belitilerek mâlikleri adına payları oranında tescil edilir.
Soru- Yeniden bina yaptırılmasına, payların satışına, kat karşılığı veya hâsılat paylaşımı ve diğer usûller ile yeniden değerlendirilmesine paydaşlar nasıl karar verecek?
Cevap-Aynı Madde-Bu taşınmazların sicilinde bulunan aynî ve şahsî haklar ile temlik hakkını kısıtlayan veya yasaklayan her türlü şerh hisseler üzerinde devam eder. Bu şekilde belirlenen uygulama alanında cins değişikliği, tevhit ve ifraz işlemleri Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından re’sen yapılır veya yaptırılır. Yeniden bina yaptırılmasına, payların satışına, kat karşılığı veya hâsılat paylaşımı ve diğer usûller ile yeniden değerlendirilmesine paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile karar verilir.
Cevap-Aynı Madde-Bu taşınmazların sicilinde bulunan aynî ve şahsî haklar ile temlik hakkını kısıtlayan veya yasaklayan her türlü şerh hisseler üzerinde devam eder. Bu şekilde belirlenen uygulama alanında cins değişikliği, tevhit ve ifraz işlemleri Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından re’sen yapılır veya yaptırılır. Yeniden bina yaptırılmasına, payların satışına, kat karşılığı veya hâsılat paylaşımı ve diğer usûller ile yeniden değerlendirilmesine paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile karar verilir.
Soru- Bu karara katılmayan paydaşların geri kalan üçte biri kararlara katılmadığında ne gibi bir yol izlenecek?
Cevap-Aynı Madde-Bu karara katılmayanların bağımsız bölümlerine ilişkin arsa payları, Bakanlık’ça rayiç değeri tesbit ettirilerek bu değerden az olmamak üzere anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usûlü ile satılır.
Madde Eleştirisi: Binadaki malikler,binanın arsaya çevrilmesinden sonra dairelerinin şerefiye değeri üzerinden mi yoksa arsa payları üzerinden mi bir değerleme yapılacağı muğlaktır ve sonu gelmeyen anlaşmazlıklara,tartışmalara neden olacaktır.
Cevap-Aynı Madde-Bu karara katılmayanların bağımsız bölümlerine ilişkin arsa payları, Bakanlık’ça rayiç değeri tesbit ettirilerek bu değerden az olmamak üzere anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usûlü ile satılır.
Madde Eleştirisi: Binadaki malikler,binanın arsaya çevrilmesinden sonra dairelerinin şerefiye değeri üzerinden mi yoksa arsa payları üzerinden mi bir değerleme yapılacağı muğlaktır ve sonu gelmeyen anlaşmazlıklara,tartışmalara neden olacaktır.
Soru- Paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde durum ne olacak?
Cevap-Aynı Madde-Bu suretle paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde, bu paylar, Bakanlığın talebi üzerine, tesbit edilen rayiç bedeli de Bakanlık’ça ödenmek kaydı ile tapuda Hazine adına re’sen tescil edilir ve yapılan anlaşma çerçevesinde değerlendirilmek üzere Bakanlığa tahsis edilmiş sayılır veya Bakanlık’ça uygun görülenler TOKİ’ye veya İdare’ye devredilir. Bu durumda, paydaşların kararı ile yapılan anlaşmaya uyularak işlem yapılır.
Cevap-Aynı Madde-Bu suretle paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde, bu paylar, Bakanlığın talebi üzerine, tesbit edilen rayiç bedeli de Bakanlık’ça ödenmek kaydı ile tapuda Hazine adına re’sen tescil edilir ve yapılan anlaşma çerçevesinde değerlendirilmek üzere Bakanlığa tahsis edilmiş sayılır veya Bakanlık’ça uygun görülenler TOKİ’ye veya İdare’ye devredilir. Bu durumda, paydaşların kararı ile yapılan anlaşmaya uyularak işlem yapılır.
Soru-Malikler arasında anlaşma sağlanamaması halinde kamulaştırma olacak mı?
Cevap-Aynı Madde-(2) Üzerindeki bina yıkılmış olan arsanın mâliklerine yapılan tebligatı takip eden otuz gün içinde en az üçte iki çoğunluk ile anlaşma sağlanamaması hâlinde, gerçek kişilerin veya özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetindeki taşınmazlar için Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından acele kamulaştırma yoluna da gidilebilir.
Cevap-Aynı Madde-(2) Üzerindeki bina yıkılmış olan arsanın mâliklerine yapılan tebligatı takip eden otuz gün içinde en az üçte iki çoğunluk ile anlaşma sağlanamaması hâlinde, gerçek kişilerin veya özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetindeki taşınmazlar için Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından acele kamulaştırma yoluna da gidilebilir.
Soru- Bakanlık, TOKİ veya İdare; kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesi için mirasçılık belgesi çıkartmaya yetkili olacak mı?
Cevap-Aynı Madde-Bakanlık, TOKİ veya İdare; kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesi için mirasçılık belgesi çıkartmaya, kayyum tayin ettirmeye veya tapuda kayıtlı son mâlike göre işlem yapmaya yetkilidir. Tapuda kayıtlı mâlikin ölü olması hâlinde, Bakanlık, TOKİ ve İdare, kamulaştırma işlemi için mirasçılık belgesi çıkartabileceği gibi, gerekiyor ise tapu sicilinde idarî müracaat veya dava yolu ile kayıt düzeltme de isteyebilir. Kamulaştırma için anlaşma sağlanması hâlinde, Bakanlık, TOKİ veya İdare ile ilgililer arasında taşınmazın tescil veya terkinine ilişkin ferağ ve muvafakati de ihtiva eden sözleşme ve uzlaşma tutanağı tanzim edilir ve tapu müdürlüğüne gönderilerek kamulaştırmanın re’sen tapu siciline işlenmesi sağlanır.
Cevap-Aynı Madde-Bakanlık, TOKİ veya İdare; kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesi için mirasçılık belgesi çıkartmaya, kayyum tayin ettirmeye veya tapuda kayıtlı son mâlike göre işlem yapmaya yetkilidir. Tapuda kayıtlı mâlikin ölü olması hâlinde, Bakanlık, TOKİ ve İdare, kamulaştırma işlemi için mirasçılık belgesi çıkartabileceği gibi, gerekiyor ise tapu sicilinde idarî müracaat veya dava yolu ile kayıt düzeltme de isteyebilir. Kamulaştırma için anlaşma sağlanması hâlinde, Bakanlık, TOKİ veya İdare ile ilgililer arasında taşınmazın tescil veya terkinine ilişkin ferağ ve muvafakati de ihtiva eden sözleşme ve uzlaşma tutanağı tanzim edilir ve tapu müdürlüğüne gönderilerek kamulaştırmanın re’sen tapu siciline işlenmesi sağlanır.
Soru- Anlaşma ile tahliye edilen, yıktırılan veya kamulaştırılan yapıların mâliklerine, en az bir yıldır ikamet ettiği belirlenenlerin malik olmasalar bile dönüşüm gelirlerinden kredi veya konut sertifikası verilecek mi?
Cevap-Uygulama işlemleri MADDE 6- (3) Anlaşma ile tahliye edilen, yıktırılan veya kamulaştırılan yapıların mâliklerine ve mâlik olmasalar bile bu yapılarda kiracı veya sınırlı aynî hak sahibi olarak en az bir yıldır ikamet ettiği veya bu yapılarda işyeri bulunduğu tesbit edilenlere konut, işyeri, arsa, veya dönüşüm gelirlerinden kredi veya mülkiyet ve sınırlı aynî hak sağlayan ve usûl ve esasları Bakanlık’ça belirlenen konut sertifikası verilebilir.
Cevap-Uygulama işlemleri MADDE 6- (3) Anlaşma ile tahliye edilen, yıktırılan veya kamulaştırılan yapıların mâliklerine ve mâlik olmasalar bile bu yapılarda kiracı veya sınırlı aynî hak sahibi olarak en az bir yıldır ikamet ettiği veya bu yapılarda işyeri bulunduğu tesbit edilenlere konut, işyeri, arsa, veya dönüşüm gelirlerinden kredi veya mülkiyet ve sınırlı aynî hak sağlayan ve usûl ve esasları Bakanlık’ça belirlenen konut sertifikası verilebilir.
Soru-Yapım maliyetinin altında bir bedel mi verilecek? Uygulama maliyetine sosyal donatı ve altyapı harcamaları dahil edilecek mi?
Cevap-Aynı Madde-(4) Riskli alanlarda, rezerv yapı alanlarında ve riskli yapıların bulunduğu taşınmazlar üzerinde yapımı gerçekleştirilen konutların bedelleri, proje uygulamalarının yapıldığı illerdeki mevcut ekonomik durum, tabiî âfetin ortaya çıkardığı durumlar, konut rayiç ve enkaz bedelleri ve uygulama alanındaki kişilerin mal varlığı ve geliri gözönünde bulundurularak ve gerekli görüldüğünde Bakanlar Kurulu kararı ile yapım maliyetlerinin altında tesbit edilebilir ve sosyal donatı ve altyapı harcamaları uygulama maliyetine dâhil edilmeyebilir.
Maddenin Eleştirisi: ‘Sosyal donatı ve Altyapı maliyetlerinin konutları yıktırılanlara ödetilmesi, yoksul kesimlerin borç miktarını büyütecektir ve Anayasanın Hukuk Devleti ve Sosyal Devlet ilkeleri ile çelişmektedir…’
Cevap-Aynı Madde-(4) Riskli alanlarda, rezerv yapı alanlarında ve riskli yapıların bulunduğu taşınmazlar üzerinde yapımı gerçekleştirilen konutların bedelleri, proje uygulamalarının yapıldığı illerdeki mevcut ekonomik durum, tabiî âfetin ortaya çıkardığı durumlar, konut rayiç ve enkaz bedelleri ve uygulama alanındaki kişilerin mal varlığı ve geliri gözönünde bulundurularak ve gerekli görüldüğünde Bakanlar Kurulu kararı ile yapım maliyetlerinin altında tesbit edilebilir ve sosyal donatı ve altyapı harcamaları uygulama maliyetine dâhil edilmeyebilir.
Maddenin Eleştirisi: ‘Sosyal donatı ve Altyapı maliyetlerinin konutları yıktırılanlara ödetilmesi, yoksul kesimlerin borç miktarını büyütecektir ve Anayasanın Hukuk Devleti ve Sosyal Devlet ilkeleri ile çelişmektedir…’
Soru- Bakanlık, TOKİ ve İdare’nin bu yasa kapsamında diğer yetkileri nelerdir?
Cevap-(5) Bakanlık, TOKİ ve İdare; a) Riskli alanlara, rezerv yapı alanlarına ve riskli yapıların bulunduğu taşınmazlara ilişkin her tür harita, plân, proje, arazi ve arsa düzenleme işlemleri ile toplulaştırma yapmaya, b) Bu alanlarda bulunan taşınmazları satınalmaya, ön alım hakkını kullanmaya, bağımsız bölümler de dâhil olmak üzere taşınmazları trampaya, taşınmaz mülkiyetini veya imar haklarını başka bir alana aktarmaya, c) Aynı alanlara ilişkin taşınmaz mülkiyetini anlaşma sağlanmak kaydı ile menkul değere dönüştürmeye, ç) Kamu ve özel sektör işbirliğine dayanan usûller uygulamaya, kat veya hâsılat karşılığı usûlleri de dâhil olmak üzere inşaat yapmaya veya yaptırmaya, arsa paylarını belirlemeye, d) 23/06/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’ndaki esaslara göre paylaştırmaya, payları ayırmaya veya birleştirmeye, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu uyarınca sınırlı aynî hak tesis etmeye,yetkilidir.
Cevap-(5) Bakanlık, TOKİ ve İdare; a) Riskli alanlara, rezerv yapı alanlarına ve riskli yapıların bulunduğu taşınmazlara ilişkin her tür harita, plân, proje, arazi ve arsa düzenleme işlemleri ile toplulaştırma yapmaya, b) Bu alanlarda bulunan taşınmazları satınalmaya, ön alım hakkını kullanmaya, bağımsız bölümler de dâhil olmak üzere taşınmazları trampaya, taşınmaz mülkiyetini veya imar haklarını başka bir alana aktarmaya, c) Aynı alanlara ilişkin taşınmaz mülkiyetini anlaşma sağlanmak kaydı ile menkul değere dönüştürmeye, ç) Kamu ve özel sektör işbirliğine dayanan usûller uygulamaya, kat veya hâsılat karşılığı usûlleri de dâhil olmak üzere inşaat yapmaya veya yaptırmaya, arsa paylarını belirlemeye, d) 23/06/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’ndaki esaslara göre paylaştırmaya, payları ayırmaya veya birleştirmeye, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu uyarınca sınırlı aynî hak tesis etmeye,yetkilidir.
Soru-Bu yasa ile standartları belirlemeye,planlama yapmaya yetkili kurum hangisidir?
Cevap-(6) Bakanlık, riskli alanlardaki ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda faydalanılmak üzere; özel kanunlar ile öngörülen alanlara ilişkin olanlar da dâhil, her tür ve ölçekteki plânlama işlemlerine esas teşkil edecek standartları belirlemeye ve gerek görülmesi hâlinde bu standartları plân kararları ile tayin etmeye veya özel standartlar ihtiva eden plânlar yapmaya, onaylamaya ve kent tasarımları hazırlamaya yetkilidir.
Maddenin Eleştirisi: ‘Böylesi bir yetkinin kullanılması, Bakanlık tarafından kentlerin riskli yapı alanı ve rezerv yapı alanı olarak tanımlanmış olan bölümlerinde, daha az yeşil alan, daha az okul alanı, daha az sosyal ve kültürel tesis içeren planların onaylanabilmesi demektir. Bu durum, geçmişin riskli yapı alanlarının, gelecekte yaşanabilir, sağlıklı kent parçalarına dönüşmesini engelleyecektir. ‘
Maddenin Eleştirisi: ‘Böylesi bir yetkinin kullanılması, Bakanlık tarafından kentlerin riskli yapı alanı ve rezerv yapı alanı olarak tanımlanmış olan bölümlerinde, daha az yeşil alan, daha az okul alanı, daha az sosyal ve kültürel tesis içeren planların onaylanabilmesi demektir. Bu durum, geçmişin riskli yapı alanlarının, gelecekte yaşanabilir, sağlıklı kent parçalarına dönüşmesini engelleyecektir. ‘
Soru-Dönüşüm gelirlerinden güçlendirme kredisi verilecek mi?
Cevap-(8) Riskli alan ve rezerv yapı alanı dışında olup da bu Kanun’un öngördüğü amaçlar bakımından güçlendirilebileceği teknik olarak tesbit edilen yapılar için, Bakanlar Kurulu’nca belirlenen usûl ve esaslar çerçevesinde Bakanlık’ça dönüşüm gelirlerinden güçlendirme kredisi verilebilir.
Cevap-(8) Riskli alan ve rezerv yapı alanı dışında olup da bu Kanun’un öngördüğü amaçlar bakımından güçlendirilebileceği teknik olarak tesbit edilen yapılar için, Bakanlar Kurulu’nca belirlenen usûl ve esaslar çerçevesinde Bakanlık’ça dönüşüm gelirlerinden güçlendirme kredisi verilebilir.
Soru-İdari işlemlere karşı kaç gün içinde,nasıl bir dava açılır? Yürütmenin durdurulması kararı verilir mi?
Cevap-Uygulama İşlemleri-(9) Bu Kanun uyarınca tesis edilen idarî işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabilir. Bu davalarda yürütmenin durdurulmasına karar verilemez.
Madde Eleştirisi: ‘Riskli yapı olduğu iddia edilen yapılara ilişkin yargıya başvurma hakkının kısıtlanması Anayasanın Hak Arama Hürriyeti ile ilgili 36. maddesine aykırıdır.Tasarının 6’ncı maddesinin 9’uncu fıkrası ile kanun kapsamında yapılan uygulamalara karşı yargıya başvurma hakkının tebliğ tarihinden başlayarak 30 güne indirilmesi, 60 gün olan yargıya başvurma hakkının 30 gün ile sınırlandırılması ve bu davalarda yürütmeyi durdurma kararı verilemeyeceğine ilişkin düzenlemeler, Anayasanın Hak Arama Hürriyetine ilişkin 36. maddesine açıkça aykırıdır.’
Soru-İş ve işlemlerin yürütülmesi sırasında tebilgat adresi neresi olacaktır?
Cevap-Madde (10) Bu Kanun uyarınca yapılan iş ve işlemlere ilişkin olarak adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde belirtilen adreslere yapılan tebligat, muhataplarına yapılmış sayılır.
Cevap-Madde (10) Bu Kanun uyarınca yapılan iş ve işlemlere ilişkin olarak adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde belirtilen adreslere yapılan tebligat, muhataplarına yapılmış sayılır.
Soru- Uygulamalara bağlı olarak meydana gelen yeni taşınmazların durumu ne olacaktır?
Cevap-Madde (11) Bu Kanun hükümlerine göre Maliye Bakanlığı’nca Bakanlığa tahsis edilerek tasarrufuna bırakılan veya Bakanlığın talebi üzerine TOKİ’ye ve İdare’ye devredilen taşınmazlar üzerinde bu Kanun kapsamındaki uygulamalara bağlı olarak meydana gelen yeni taşınmazlar, Bakanlığın, TOKİ’nin veya İdare’nin isteği üzerine, kendileri ile anlaşma sağlanan şahıslar veya mirasçıları adına tapuya tescil olunur.
Cevap-Madde (11) Bu Kanun hükümlerine göre Maliye Bakanlığı’nca Bakanlığa tahsis edilerek tasarrufuna bırakılan veya Bakanlığın talebi üzerine TOKİ’ye ve İdare’ye devredilen taşınmazlar üzerinde bu Kanun kapsamındaki uygulamalara bağlı olarak meydana gelen yeni taşınmazlar, Bakanlığın, TOKİ’nin veya İdare’nin isteği üzerine, kendileri ile anlaşma sağlanan şahıslar veya mirasçıları adına tapuya tescil olunur.
Soru-Bakanlık yetki devrine ve iş ve işlemlerle ilgili olarak hangi kurumu sorumlu tutuyor,yetkilendiriyor?
Cevap-Madde (12) Bakanlık, bu maddede belirtilen iş ve işlemlere ilişkin olarak TOKİ’ye ve İdare’ye yetki devrine ve bu iş ve işlemlerden hangilerinin TOKİ ve İdare tarafından yapılacağını belirlemeye yetkilidir.
Cevap-Madde (12) Bakanlık, bu maddede belirtilen iş ve işlemlere ilişkin olarak TOKİ’ye ve İdare’ye yetki devrine ve bu iş ve işlemlerden hangilerinin TOKİ ve İdare tarafından yapılacağını belirlemeye yetkilidir.
Soru-Bu yasa için öngörülen gelir nasıl kaydedilecek?
Cevap-MADDE 7- (1) Bu Kanunda öngörülen amaçlar için kullanılmak üzere aşağıda sayılan gelirler, dönüşüm gelirleri olarak ilgili yıl genel bütçesinin (B) işaretli cetvelinde özel gelir olarak öngörülür ve gelir gerçekleşmesine bağlı olarak gelir kaydedilir.
Madde Eleştirisi: ‘Orman Kanunu’nun 2.b maddesine tabi olan arazilerin satışından elde edilen gelirlerin dönüşüme aktarılmasına ilişkin düzenleme, afet riskinden kaynaklanan korkunun Anayasaya aykırı bir talana gerekçe yapılması anlamına gelmektedir. Tasarının 7’nci maddesinin 1’inci fıkrasının b bendinde yapılan düzenleme ile Orman Kanunu’nun 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre orman dışına çıkarılan yerlerin satışından elde edilen gelirlerin bir bölümünün kullanılmasına ilişkin düzenleme, Anayasaya aykırı orman alanı talanının riskli yapılar gerekçe yapılarak meşrulaştırılması anlamına gelmektedir.’
Cevap-MADDE 7- (1) Bu Kanunda öngörülen amaçlar için kullanılmak üzere aşağıda sayılan gelirler, dönüşüm gelirleri olarak ilgili yıl genel bütçesinin (B) işaretli cetvelinde özel gelir olarak öngörülür ve gelir gerçekleşmesine bağlı olarak gelir kaydedilir.
Madde Eleştirisi: ‘Orman Kanunu’nun 2.b maddesine tabi olan arazilerin satışından elde edilen gelirlerin dönüşüme aktarılmasına ilişkin düzenleme, afet riskinden kaynaklanan korkunun Anayasaya aykırı bir talana gerekçe yapılması anlamına gelmektedir. Tasarının 7’nci maddesinin 1’inci fıkrasının b bendinde yapılan düzenleme ile Orman Kanunu’nun 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre orman dışına çıkarılan yerlerin satışından elde edilen gelirlerin bir bölümünün kullanılmasına ilişkin düzenleme, Anayasaya aykırı orman alanı talanının riskli yapılar gerekçe yapılarak meşrulaştırılması anlamına gelmektedir.’
Soru-Riskli yapıların tesbiti, tahliyesi ve yıktırma iş ve işlemleri ile değerleme işlemlerini engelleyenler hakkında ne gibi işlemler yapılır?
Cevap-Çeşitli hükümler-MADDE 8- (3) Riskli yapıların tesbiti, tahliyesi ve yıktırma iş ve işlemleri ile değerleme işlemlerini engelleyenler hakkında, işlenen fiil ve hâlin durumuna göre 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur. Riskli yapıların tesbiti, bu yapıların tahliyesi ve yıktırılması iş ve işlemlerine dair görevlerinin gereklerini yerine getirmeyen kamu görevlileri hakkında, tâbi oldukları ceza ve disiplin hükümleri uygulanır.
Cevap-Çeşitli hükümler-MADDE 8- (3) Riskli yapıların tesbiti, tahliyesi ve yıktırma iş ve işlemleri ile değerleme işlemlerini engelleyenler hakkında, işlenen fiil ve hâlin durumuna göre 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur. Riskli yapıların tesbiti, bu yapıların tahliyesi ve yıktırılması iş ve işlemlerine dair görevlerinin gereklerini yerine getirmeyen kamu görevlileri hakkında, tâbi oldukları ceza ve disiplin hükümleri uygulanır.
Madde Eleştirisi: ‘Kamu İhale Kanunu’nu devre dışı bırakan düzenlemeler, yapım firmaları arasında eşitlikçi yarışma olanağını ortadan kaldıracak, ihalelerde suiistimal algılamasının oluşmasına neden olacaktır. Böylesi bir düzenleme, ülke genelinde yapılacak yenileme ve dönüşüm çalışmalarındaki alımların ve yapım işlerinin, katılımı ve rekabeti arttıracak biçimde ilan edilerek yapılması yerine, Bakanlık, TOKİ ya da yerel yönetimler tarafından sübjektif değerlendirmelere dayalı firma seçimleri ile yapılması anlamına gelmektedir. Düzenlemenin yasalaşması sonrasında yapılacak uygulamalarda, yandaş firmaların kollandığı, ihalelere fesat karıştırıldığına ilişkin iddialar kaçınılmaz biçimde yoğunlaşacaktır. ‘
Soru-Yapılacak planlar İmar Kanunu çerçevesinde belirtilen kısıtlamalara ve ve askı ilan sürelerine tabi midir?
Cevap-Uygulanmayacak mevzuat MADDE 9- (1) Bu Kanun uyarınca yapılacak olan plânlar, 3194 sayılı İmar Kanunu’nda ve imara ilişkin hükümler ihtiva eden özel kanunlar da dahil olmak üzere diğer mevzuatta belirtilen kısıtlamalara ve askı ilân sürelerine tâbi değildir.
Cevap-Uygulanmayacak mevzuat MADDE 9- (1) Bu Kanun uyarınca yapılacak olan plânlar, 3194 sayılı İmar Kanunu’nda ve imara ilişkin hükümler ihtiva eden özel kanunlar da dahil olmak üzere diğer mevzuatta belirtilen kısıtlamalara ve askı ilân sürelerine tâbi değildir.
Soru-6831 sayılı kanuna tabi yerlere veya zeytinlik alanlara el konulması durumunda ne olur?
Cevap-(2) …………….uygulamalar için 6831 sayılı Kanun’a tâbi anların kullanılması zarurî olduğu takdirde, başka yerlerde en az bu alanlar kadar alanın ağaçlandırılması ve 3573 sayılı Kanun’a tâbi anların kullanılması zarurî olduğu takdirde de, başka yerlerde en az bu alanlar kadar alanın zeytinlik alan hâline getirilmesi mecburîdir.
Madde Eleştirisi: Tasarı ile ülkemizin tüm kıyılarında, tarım alanlarında, zeytinlik alanlarında, meralarında, orman alanlarında ve hatta sit alanlarında yaygın bir talanın önü açılmaktadır.Yapılan bu düzenleme riskli yapılar gerekçe yapılarak başlatılacak ağır bir talan sürecini işaret etmektedir. Büyük bölümü Anayasaya aykırı olan bu düzenlemeler ile Kıyı Kanunu ile korunan kıyılarda yaygın bir talan sürecinin önü açılırken, tarım toprakları, zeytinlikler, meralar, ormanlar gözden çıkarılmakta, doğal, kentsel ve arkeolojik sit alanlarında olası bir talanın önün ardına kadar açılmaktadır. Yapılan düzenleme ile bugüne kadar oluşturulan doğal ve kültürel çevrenin korunmasına ilişkin tüm mevzuat yok sayılmaktadır.
Cevap-(2) …………….uygulamalar için 6831 sayılı Kanun’a tâbi anların kullanılması zarurî olduğu takdirde, başka yerlerde en az bu alanlar kadar alanın ağaçlandırılması ve 3573 sayılı Kanun’a tâbi anların kullanılması zarurî olduğu takdirde de, başka yerlerde en az bu alanlar kadar alanın zeytinlik alan hâline getirilmesi mecburîdir.
Madde Eleştirisi: Tasarı ile ülkemizin tüm kıyılarında, tarım alanlarında, zeytinlik alanlarında, meralarında, orman alanlarında ve hatta sit alanlarında yaygın bir talanın önü açılmaktadır.Yapılan bu düzenleme riskli yapılar gerekçe yapılarak başlatılacak ağır bir talan sürecini işaret etmektedir. Büyük bölümü Anayasaya aykırı olan bu düzenlemeler ile Kıyı Kanunu ile korunan kıyılarda yaygın bir talan sürecinin önü açılırken, tarım toprakları, zeytinlikler, meralar, ormanlar gözden çıkarılmakta, doğal, kentsel ve arkeolojik sit alanlarında olası bir talanın önün ardına kadar açılmaktadır. Yapılan düzenleme ile bugüne kadar oluşturulan doğal ve kültürel çevrenin korunmasına ilişkin tüm mevzuat yok sayılmaktadır.
Soru- Kamu idarelerine tahsis ve devredilmiş olup da tahsisin yapıldığı veya mülkiyetin kendilerine geçtiği tarihten itibaren ne kadar süre içinde dönüşüm ve iyileştirme işine başlamaları gerekir?
Cevap-Geçici Madde 1- ……………………..dönüşüm ve iyileştirme uygulamaları için TOKİ’ye, İdarelere ve diğer kamu idarelerine tahsis ve devredilmiş olup da tahsisin yapıldığı veya mülkiyetin kendilerine geçtiği tarihten itibaren bir yıl içinde dönüşüm ve iyileştirme uygulaması başlatılmayan taşınmazların tahsisleri re’sen kaldırılarak ve devir işlemi de iptal edilmiş sayılarak, bu taşınmazlar, tapuda re’sen Hazine adına tescil ve Bakanlığın talebi üzerine bu Kanun’un öngördüğü amaçlar için kullanılmak üzere Maliye Bakanlığı’nca Bakanlığa tahsis edilir.
Cevap-Geçici Madde 1- ……………………..dönüşüm ve iyileştirme uygulamaları için TOKİ’ye, İdarelere ve diğer kamu idarelerine tahsis ve devredilmiş olup da tahsisin yapıldığı veya mülkiyetin kendilerine geçtiği tarihten itibaren bir yıl içinde dönüşüm ve iyileştirme uygulaması başlatılmayan taşınmazların tahsisleri re’sen kaldırılarak ve devir işlemi de iptal edilmiş sayılarak, bu taşınmazlar, tapuda re’sen Hazine adına tescil ve Bakanlığın talebi üzerine bu Kanun’un öngördüğü amaçlar için kullanılmak üzere Maliye Bakanlığı’nca Bakanlığa tahsis edilir.
Soru-Bu yasa uygulama ile hangi bakanlığı yetkili kılmıştır?
Cevap-MADDE 16- 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 73 üncü maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, üçüncü cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve aynı maddenin üçüncü fıkrasının birinci cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.
“Bir alanın kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilân edilebilmesi; yukarıda sayılan hususlardan birinin veya birkaçının gerçekleşmesine, bu alanın belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunmasına ve belediyenin talebi ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca bu yönde karar alınmasına bağlıdır.”
Madde Eleştirisi: 2010 yılında yapılan düzenleme ile kamu mülkiyetindeki alanlar dışında aslen belediyelere ait olan yetkinin tümüyle kaldırılarak, yetki kullanımının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kontrolünde Bakanlar Kurulu’na devredilmesi, söz konusu yetkilerin kullanımında yerel yönetimler üzerinde sınırsız biçimde merkezi idare kontrolünü getirmesi nedeniyle yerel yönetimlerin özerkliği ilkesine açıkça aykırıdır.
Cevap-MADDE 16- 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 73 üncü maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, üçüncü cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve aynı maddenin üçüncü fıkrasının birinci cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.
“Bir alanın kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilân edilebilmesi; yukarıda sayılan hususlardan birinin veya birkaçının gerçekleşmesine, bu alanın belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunmasına ve belediyenin talebi ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca bu yönde karar alınmasına bağlıdır.”
Madde Eleştirisi: 2010 yılında yapılan düzenleme ile kamu mülkiyetindeki alanlar dışında aslen belediyelere ait olan yetkinin tümüyle kaldırılarak, yetki kullanımının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kontrolünde Bakanlar Kurulu’na devredilmesi, söz konusu yetkilerin kullanımında yerel yönetimler üzerinde sınırsız biçimde merkezi idare kontrolünü getirmesi nedeniyle yerel yönetimlerin özerkliği ilkesine açıkça aykırıdır.
30.05.2012
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder